އެތައް ޖީލުތަކެއްގެ މީހުން ވިއްސުމުގައި ހޭދަކުރެެއްވި ހއ. ކެލާ ޔާގޫތުގޭ ޚަދީޖާ ޙަސަންމަނިކު ނުވަތަ އާންމު ނަމުން ނަމަ ފޫޅުމާ ކަތްދާމަނިކެއަކީ ޚިދުމަތްތެރި، މުރާލި އަދި ހީވާގި ކަނބަލެކެވެ. އިޖުތިމާޢީ ގޮތުން ބަލައި އިރު އަގުކުރަން ދަތި ޚިދުމަތެއް މި ރަށަށް ކޮށްދެއްވި ބޮޑު ޚިދުމަތްތެރިއެކެވެ. ދަރުމަވެރިންގެ ލިސްޓުގެ އެންމެ ކުރިން ޖާގަ ދޭންޖެހޭ ލާމަސީލު ދަރުމަވެރިއެކެވެ.
ޞިއްޙީ ގޮތުން ހޭލުންތެރިކަން ކުޑަ އަދި ވަޞީލަތާއި، ޞިއްޙީ އެކަށޭނަ ފަރުވާ ނެތް ދުވަސްވަރެއްގައި މީހުން ވިއްސުމުގެ ޒިންމާ އަދާކުރެއްވި ކަތްދާމަނިކެ ދައިތައަކީ ރަށު ރައްޔިތުންގެ ލޯބި ޙާޞިލްކުރެއްވި ކަނބަލުންގެ ތެރެއިން އެންމެ ޚާއްޞަ އެއް ފަރާތެވެ. ގޮވައިލެވޭ ކޮންމެ ގަޑިއަކު، ފޫޅުމާ ފޮށި ހިފައިގެން ގޭގެއަށް ދުރުވެ، އެ ގޭގޭގެ އެތެރެގެ ވިއްސާ ކޮޓަރީގެ ގޮތުގައި ދެކި، މީހުން ވިއްސުމުގައި ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ އަދާކުރެއްވި ޒިންމާއަކީ ތަޢުރީފު ޙައްޤު މަސައްކަތެކެވެ. ޝުކުރުގެ ބަސްތައް އަބަދު ދަންނަވަ ޖެހޭ ކަމެކެވެ.
ޚަދީޖާ ޙަސަންމަނިކު ނުވަތަ ފޫޅުމާ ކަތްދާމަނިކެއަކީ މި ރަށު ކޮކަޑި ޢާއިލާގެ ބޭފުޅެއް ކަމުގައިވާ ޙަސަންމަނިކު ނުވަތަ ތުނބުޅިބޭއާއި، ނާއިބު ގޯތި ޢާއިލާއަށް ނިސްބަތްވާ ބޭފުޅެއް ކަމުގައިވާ ޙައްވާ މޫސާމަނިކު ނުވަތަ ފޫޅުމާމައަށް ލިބިލެއްވި 4 ބޭފުޅުންގެ ތެރެއިން އެއް ބޭފުޅެވެ. ކަތްދާމަނިކެ ދައިތައާ އެއްބަނޑު އެއްބަފައި އަނެއް 3 ބޭފުޅުންނަކީ މި ރަށު ފީރޯޒުގޭ މަރުޙޫމާ ޢާއިޝަތު ޙަސަންމަނިކާއި، މި ރަށު އިރުމަތީގޭ މަރުޙޫމް އާދަމް ޙަސަން މަނިކާއި، މި ރަށު މޭވާގޭ ޢަބުދުﷲ މުފީދު ނުވަތަ މުފީދު ކަތީބެވެ. އެސްޓީއޯ މަނިކުގެ ނަމުން މަޝްހޫރުވެފައިވާ މި ރަށު މޭވާގޭ ޙުސައިންމަނިކުބޭގެ މުޙައްމަދުމަނިކަކީ ކަތްދާމަނިކެ ދައިތައާ އެއްބަނޑު ބޭފުޅެކެވެ.
ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ފޫޅުމާ ކަމުގެ ތެރެއަށް ވަނީ، ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަގެ މަންމަ، މި ރަށު ފޫޅުމާދައިތަ ބަލިވުމާ ގުޅިގެންނެވެ. ރަށުގެ ވެރިން އެ ކަމަށް އެދިލެއްވި އެދިލެއްވުމެއްގެ މަތިންނެވެ. ފޮށި ލިބުމުގެ ކުރިން ވެސް ބައެއް ގޭގެއަށް ގޮސް މަންމައާއެކު މީހުން ވިއްސުމުގައި ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ވަނީ އުޅުއްވައިފައެވެ.
މާލެއަށް ދުރުވެ، މީހުން ވިއްސުމުގެ ސަނަދު ޙާޞިލްކޮށް، ފޮށިހޯއްދަވައިގެން ރަށަށް ދުރުވެ، މީހުން ވިއްސުމުގެ މަސައްކަތް ފެށީ އިބްރާހީމް ނާސިރުގެ ރައީސްކަން ކުރެއްވި ދުވަސްވަރުގައެވެ. ބޭކެނބިކަން ދަސްކުރެއްވީ މާލޭ ސެންޓްރަލް ހޮސްޕިޓަލުންނެވެ. ބޭކެނބިކަން ދަސްވެ، ފޮށި ލިބުނީ 4 މަހުންނެވެ. އޭރު ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަގެ ޢުމުރަކީ 40 އަހަރެވެ.
ފޫޅުމާ ފޮށީގައި ހިމެނޭ ތަކެތި
1.މާބަނޑު މީހާ އަތް ދޮންނަ އަދި ނިޔަފަތި ސާފުކުރާ ބުރުސް
2ފޫޅުކަނޑާ ކަތުރު
3.ކުއްޖާ، ކިރާ ތުޅު
4.ކުއްޖާގެ ވިންދު ބަލައި ކަށިގަނޑު
5.ހޮޑުލައްވާ ތަށި
6.ފޫޅުގައި ތިއްބާ ދަތި
7.އިސްކޮޅު ބަލައި ފީތާ
8.މަސްލާ ބޯލް
9.ހޫނުފެންއަޅައި ތަށި
10.ދަވަދަމާ ހޮޅި
11.ބޮޑުބުންބާ ތަށި
12.ހުންބަލައި ކަށިގަނޑު
13.ކުޑަކަމުދާ އިރު ޖަހައި ހޮޅި
14. ކައްކާއެއްޗެހި ނަގައި ދަތި
15. ބޮޑުބުންބާކުރާ ހޮޅި
އެންމެ ފުރަތަމަ ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ އަމިއްލައަށް ވިއްސީ މި ރަށު ދިލްޚުސީ ޝަމްސުއްނިސާ އިބްރާހީމެވެ. އެއީ ޝަމްސުއްނިސާގެ އަލަތު ދަރިފުޅު އިބްރާހީމް ސާއިދު ވިއްސުމަށެވެ. ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ވަނީ ސާއިދުމެންގެ ޖީލުން ފެށިގެން، ފޫޅުމާ ކަމުގައި 1990ގެ ފަހު ކޮޅާ ހިސާބަށް މެދު ނުކެނޑި މަސައްކަތް ކޮށްފައެވެ. ފޫޅުމާކަމުގެ މަސައްކަތް ހުއްޓުމަކަށް އައީ އަތޮޅާއި، ރަށުގައި ވެސް ޞިއްޙީ ޚިދުމަތްދޭ ތަންތަން އުފެދި ޞިއްޙީ އެހީތެރިން މަސައްކަތްކުރަން ފެށުމާ ގުޅިގެންނެވެ.
ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ބޭކެނބިކަމުގެ މަސައްކަތް ކުރީ ލިބޭ އުޖޫރައަކަށް ނޫނެވެ. ފަރުދީ ގޮތުން އަދާކުރަން ޖެހޭ ވާޖިބެއްގެ ގޮތުގައި ދެކިގެންނެވެ. ދަރުމަވެރި މަސައްކަތެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އެ ދުވަސްވަރަކީ އަގެއް ކަނޑައެޅިގެން އެ މަސައްކަތް ކުރި ދުވަސްވަރަކަށް ނުވާތީ ބައެއް މީހުން ވިއްސުމުން ހަދިޔާގެ ގޮތުގައި ރަމްޒީ ކޮންމެވެސް އެއްޗެއް ދިއްކޮށްލައެވެ. ބައެއް ގޭގެއިން ވިހި ފަންސަވީހަކަށް ރުފިޔާއެވެ. އަނެއް ބައި ގޭގެއިން 100 ރުފިޔާ ވެސް ދީ އުޅުނު ކަމަށް ވެއެވެ. ރަށުގައި ޞިއްޙީ މަރުކަޒު ހުޅުވި އެ މަރުކަޒުގެ މުވައްޒަފެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތް ކުރެއްވި ދުވަސްވަރު ރަނގަޅު މުސާރައެއް ސަރުކާރުން ބޭކެނބިންނަށް ދެއްވި ކަމަށް ވެއެވެ. ފޫޅުމައިންގެ ވަޒީފާއިން ވަކިވެލެއްވީ ޢުމުރުން 65 އަހަރު ވުމުންނެވެ. އޭރު ވެރިކަމުގައި ހުންނެވީ ރައީސް މުޙައްމަދު ނަޝީދެވެ.
ބޭކެނބިކަމުގައި ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ގާތްގަނޑަކަށް 300 އަށް ވުރެ ގިނަ ކުދިން ވަނީ ވިއްސާފައެވެ. އަދި މީހުން ވިއްސުމުގެ ތެރޭގައި ރަށުގެ ދެ ކަނބަލަކު ނިޔާވެފައި ވެއެވެ. މީގެ އިތުރުން ވިއްސުމުގެ ތެރޭގައި ދެ ކުއްޖަކު ނިޔާވެފައި ވެސް ވެއެވެ. ހަމައެއާއެކު ބަނޑުގައި އޮވެ ދަރިފުޅު ނިޔާވި ދެ މީހަކު ވެސް ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަގެ ފޫޅުމާ ކަމުގައި ވަނީ ވިއްސާފައެވެ.
ފޫޅުމާ ކަމުގައި ހޭދަކުރެއްވި މުއްދަތުގައި، އެހައި ގިނަ ކުދިން ވިއްސި އިރުގައި ވެސް، އިންޝާﷲ އެހައި ފިކުރު ބޮޑުވެ ކަންބޮޑުވާ ފަދަ ގިނަ ޙާދިސާތަކެއް ކަތްދާމަނިކެ ދައިތައަށް ދިމާވެފައެއް ނުވެއެވެ. އެންމެ އުނދަގޫވި އަދި އެންމެ ކަންބޮޑުވި ޙާދިސާއެއް ކަމުގައި ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ފާހަގަ ކުރެއްވީ ގޮހުރު މެދުން ނުކުތް ކުއްޖެއްގެ ވާހަކައެވެ.
ޢުމުރުން 87 އަހަރު މިހާރު ގުނަމުންދާ ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ކުރެއްވީ އެންމެ ކާވެންޏެކެވެ. އެއީ މި ރަށު ޔާގޫތުގޭ އާދަމް ޙަސަނާ ކުރެއްވި ކާވެންޏެވެ. އެ ކާވެންޏަށް ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަގެ ދެމަފިރިންނަށް 5 ކުދިން ލިބިލެއްވިއެވެ. އެއް ކުއްޖަކު ނިޔާވީއެވެ. މިހާރު ދުނިޔޭގައި ތިއްބެވީ މި ރަށު ބޮންތި، ޢަބްދުﷲ ޢަފީފާއި، ރެޑްހައުސް، ޙަސަން ވަޙީދާއި، ތިނަދޫ، އާމިނަތު ވަޙީދާއާއި އަދި ޔާގޫތުގޭ، އަޙްމަދު މުފީދެވެ. ކަތްދާމަނިކެ ދައިތައަށް މާމަކިޔައި23 ކުދިންނާއި، މުނިމާމަ ކިޔައި37 ކުދިންގެ އިތުރުން ހޫރު މާމަކިޔައި 1 ކުއްޖަކު މިއަދު ދުނިޔޭގައި އެބަ ތިއްބެވިއެވެ.
މައިންބަފައިންގެ ކިބައިން އުނގެނުނު ޢިއްލުމުގެ އިތުރުން، ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ތަޢުލީމު ޙާޞިލްކުރެއްވީ ރަށުގެ އުތުރުއަވަށު އަވަށު ގެއިންނެވެ. އޭރު އަވަށުގޭގައި ކިޔަވައިދެއްވީ، ޅަސީދީބޭގެ ބައްޕަ ދޮންސިދީބެއާއި، މުޙައްމަދު ތައުފީޤުބޭގެ ބައްޕަ އިބްރާހީމްމަނިކުބޭއާއި، މުލީ މުޙައްމަދުފުޅެވެ. މިހާރު މި ހުރި ޝައިޚްއިބްރާހީމް ސުކޫލް ފެށުނީ އެއަށް ވުރެ ފަހުންނެވެ. ނަމަވެސް ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ބުނުއްވި އުތުރު އަވަށުގެ އަވަށުގެ ހުރިތަނުގައި ހުރި “ޤުލްޝަން” ކިޔައި ޢިމާރާތުގައި ޝައިޚްއިބްރާހިމް ސުކޫލް ހިންގިއެވެ. އަޅުގަނޑުމެން ކިޔެވި ދުވަސްވަރުގައެވެ. އޭރު ޤުލްޝަން ބޭނުން ކުރެއްވީ ލިލީ ހައުސްގައި ކުލާސްތައް ނެގޭ ވަރަށް ވުރެ ދަރިވަރުންގެ ޢަދަދު ގިނަވުމުންނެވެ. ނަމަވެސް ޝައިޚްއިބްރާހީމް ސުކޫލަށް މިހާރު 80 އަހަރު ވެފައި ވުމުން ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ވެސް ތަޢުލީމު ޙާޞިލްކުރެއްވީ، އެ ސުކޫލުން ކަމަށް ވުމީ ވަރަށް ގާތް ކަމެކެވެ. ސަބަބަކީ، އަޅުގަނޑުގެ މަންމަ މަރުޙޫމާ ލަޠީފާ ޙަސަން ކިޔައިދެއްވައިފައިވާ ގޮތުން ނަމަ މަންމަމެންގެ ޢުމުރުގެ އެންމެން ވެސް އޭރު ކިޔެވީ ޝައިޚްއިބްރާހީމް ސުކޫލުންނެވެ.
ދެ ވަނަ ބޮޑު ހަނގުރާމައާ ގުޅިގެން، އިނގިރޭސިން ކެލާއަށް އައި އިރު ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަގެ ޢުމުރަކީ 11 އަހަރެވެ. އެންމެ ފުރަތަމަ ތުނޑި ތައްޔާރުކުރުމަށް ޓަކައި އައީ 3 މީހުން ކަމަށް ވެއެވެ. އެއަށް ފަހު ތުނޑީގައި ގެތައް އަޅައި ނިމުމުން އިނގިރޭސީންގެ ވަރަށް ގިނަ ބަޔަކު އައިސް ތުނޑީގައި ތިއްބެވެ. ތުނޑި ފުރި ބަރުވަންދެން މީހުން ތިބި ކަމަށް ވެއެވެ.
އިނގިރޭސިން ތުނޑީގައި އުޅުއްވި ދުވަސްވަރުގެ ވާހަކަތައް ކިޔައި ދެއްވަމުން، މުޙައްމަދު އަމީން މަތިންދުއްވާ ބޯޓުގައި ވަޑައިގެން، ކެލާމަތިން ބޯޓު ދުއްވި ކަމަށް ވެއެވެ. އެ ދުވަސްވަރު މަތިންދުއްވާ ބޯޓު ޖައްސައި ހަދަނީ މި ރަށު ފަޅުތެރެއަށެވެ. މަތިންދުއްވާ ބޯޓު ޖައްސައި ދަނގަނޑޭ ކިޔައި ދަނގަނޑެއް މި ރަށު ފަޅުތެރޭގައި އޭރުވެސް ހުއްޓެވެ. މިހާރު ވެސް އެ ދަނގަނޑު ހުރުމަކީ އެކަށީގެންވާ ކަމެކެވެ. ނަމަވެސް އެންމެ ދުރު ހަނދާނެއްގެ ގޮތުގައި ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ފާހަގަ ކުރެއްވީ ރަށްރަށަށް ކިޔައިގެން ބޮޑު މައުލޫދުކީ ޒަމާނުގެ ވާހަކައެވެ. އެހެން ގޮތަކަށް ދަންނަވައި ނަމަ، ރާއްޖެދުށް އެންމެ ތަނަވަސް އެއް ޒަމާންކަމުގައިވާ އުއްސަކުރު ޒަމާނުގެ ވާހަކައެވެ. ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަގެ ޢުމުރަކީ އޭރު 7 އަހަރެވެ. ރަށްމެދުގައި ބޮޑު ހަރުގެ އަޅައި މައުލޫދުކީ އިރު މައުލޫދު ހަރުގެ ދޮރުމަތީގައި ފައިފުހެން އުއްސަކުރު ބަސްތާ ބާއްވާފައި އޮންނަ ކަމަށް ވެއެވެ. ހަރުގެ ހުންނަނީ ވަރަށް ރީތިކޮށް ތައްޔާރުކޮށް ސަނދުވާ ދަމާ ބިގަރުތައް ދިއްލައިފައެވެ.
އިނގިރޭސިން ކެލާ ތުނޑީގައި އުޅުނު ދުވަސްވަރު ވަޒީފާގައި އުޅުނު މި ރަށު ވަރަށް ގިނަ ބައެއްގެ ނަންތައް ވެސް ކަތްދާމަނިކެ ދައިތައަށް އެނގިލައްވައެވެ. އަދި އެ ދުވަސްވަރު މާލޭން އުތުރުގެ ހުރިހައި އަތޮޅަކުން މީހުން އައިސް އިނގިރޭސީންގެ މަސައްކަތުގައި ތުނޑީގައި އުޅުނު ކަމަށް ވެއެވެ. ރަށްރަށުން ގެންނަ މީހުން 15 އިން 15 އިން ބަދަލުކޮށް އުޅުނު ކަމަށް ވެސް ވެއެވެ. އަދި ރަށްރަށުން ގެންނަނީ ވެސް ވަރަށް ނިކަމެތިކޮށް ތިބޭ މީހުންނެވެ. ފުރައިގެންދާ އިރު އެ މީހުން ހުންނަނީ ރޫފަޖެހި ހަށިގަނޑު ރީތިވެފައި ކަމަށް ވެއެވެ. އިނގިރޭސީންގެ މަސައްކަތުގައި އުޅެ ފުރައިގެންދާ މީހުން، ބާކީ ކުރާ ކާޑުގެ ބާވަތްތައް މި ރަށު މީހުންނަށް ރަށްފުށު ކާނާއަށް ގަންނަން އޭރު ލިބެއެވެ.
އެ ދުވަސްވަރުގެ ވާހަކަތައް ކިޔައިދެއްވަމުން މި ރަށު ފުޓުބޯޅަ ދަނޑު ހަދައި އެ ދަނޑުގައި އިނގިރޭސިން ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ފުޓުބޯޅަ ކުޅުނު ދުވަހުގެ ވާހަކަތައް ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ކިޔައިދެއްވިއެވެ. ފުޓުބޯޅަ ބަލަން މަންމައާއެކު ދަނޑުދޮށަށް އެ ދުވަހު ދުރުވި ކަމަށް ވެއެވެ. އެ މީހުން ފުރަތަމަ ކުޅުނު އިރު ދަނޑު ރީތިކޮށް ސާފުވެފައި ނެތްކަން ވެސް ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ފާހަގަ ކުރެއްވިއެވެ.
އިނގިރޭސިން ކެލާގައި އުޅުނު ދުވަސްވަރަކީ ރަށަށް އައި ފާގަތި އަދި ތަނަވަސް ދުވަސްވަރެކެވެ. އޭރު މި ރަށުގައި މުޅި އުތުރުގެ މީހުންގެ ރިޒުޤު އޮތް ކަމަށް ކަތްދާމަނިކެ ދައިތަ ސިފަކުރެއްވިއެވެ. ކަނޑޫ، ބަނބުކެޔޮ، ދޮންކެޔޮ، ކުރުކުރުކައްޓަލަ، ބިލެއްކައްޓަލަ، ހިއްތަލަ، މާކަށިކެޔޮ، މެދުކަށިކެޔޮ، ރަންގުކައްޓަލަ، ބިންބި، ކުދިބަތް، ޒުވާރި، ދޮނަޅަ، ކާށި، ގަބުޅި، ކުރުނބާ ފަދަ އެތައް އެއްޗެއްކެވެ. އަދި އެ އެއްޗެހި ގަތުމަށް އެކި ރަށްރަށުގެ މީހުން އެ މީހުންގެ އަތުގައި ހުރި ރަނާ، ރިއްސާ، އުޅަޔާ، ފައްޓަރާ ކަންފަތުގައިލާ މުދީގެ އިތުރުން އަތުގައި ހުންނަ މުންޑާ، ފޮށާ، އަދި ލިބާސް ފަދަ އެއްޗެހި ހިފައިގެން މި ރަށަށް އައިސް އުޅުނެވެ.
އިނގިރޭސީންގެ ވަޒީފާ އުޅޭ މީހުންނަށް މުސާރާގެ ގޮތުގައި ލިބޭ ކާޑުގެ އިތުރުން ދީނީ ގޮތުން ފާހަގަކުރާ ތަފާތު މުނާސަބާތަކަށް އެ މީހުންނަށް ކާޑުގެ ބާވަތްތައް އިނގިރޭސީންގެ ފަރާތުން ބޮޑުންގެ ގޮތުގެ ބައިތިއްބައިފައި ތިބޭ މީހުން ދީ އުޅުނެވެ. ބޮޑެތި މީހުން ތިބީ މި ރަށު ވައިޖެހޭގޭގައެވެ. އެއީ މިހާރު ފެންނަން އެ ހުރި މި ރަށު ރަށްވެހިގެ ކަމަށް ވެއެވެ. މި ރަށު “ހުދުވެލި” އެ ހުރި ތަނުގައި އޭރު ހުރީ ދެކުނު އަވަށު އަވަށުގެއެވެ. ވައިޖެހޭގޭން ދެ ޢީދަށާއި، ރޯދައަށާއި، މުލަ ރޯދައަށާއި، ހިޔަރަކާތް ދުވަހަށާއި، ރަބީޢުލްއައްވަލުމަހު 12 ދުވަހަށާއި، ކަނދި ދުވަސް ފަދަ ދުވަސްތަކަށް ކާޑުގެ ބާވަތްތައް އިތުރަށް އިނގިރޭސީންގެ ކައިރީގައި އުޅުނު މުވައްޒަފުންނަށް އޭރު ދީ ހަދައެވެ.
މީގެ އިތުރުން އިނގިރޭސިން ރަށުގެ ގޯތިތަކަށާއި، ވަޅުވަޅަށާއި، ކަނޑޫފަލަށް ތެޔޮ އަޅައި އޭރު އުޅުނެވެ. އަދި އެ އަޅައި ތެލުން ވަރަށް ނުބައިވަސް ދުވާ ކަމަށް ވެއެވެ. ތެލަކީ މަދިރި ފަނި ނައްތާލުމަށް ޓަކައި އެ މީހުން އަޅައި އުޅުނު ބޭހެކެވެ.
ޞިއްޙީ ދާއިރާގެ މި ބޮޑު ޚިދުމަތްތެރިޔާ ޚަދިޖާ ޙަސަންމަނިކު ނުވަތަ ބޭކެނބި ކަތްދާމަނިކެ ދައިތައަކީ މިކަހަލަ މަދު ޞަފުޙާތަކަކުން ބަޔާންކުރެވޭ ވަރަށް ވުރެ މުއްސަނދި އެތައް މަޢުލޫމާތެއް ލިބިލައްވައިފައިވާ ބޭކަނބަލެކެވެ. ތަޢުރީފާއި، ޝުކުރު ޙައްޤު ފޫޅުމައެކެވެ. 300 އަށް ވުރެ ގިނަ މީހުން ވިއްސި ތަޖުރިބާކާރެކެވެ. ދަރުމަވެރިއެކެވެ. ވާޖިބެއްގެ ގޮތުގައި ދެކި ލޯތްބާއެކު މަސައްކަތް ކޮށްދެއްވި އިޚްލާޞްތެރި ޚާދިމާއެކެވެ. ރަށުގެ ވެރިންގެ ބަސް ޤަބޫލުކޮށް މަސައްކަތާ ޙަވާލުވި ޒިންމާދާރު ފޫޅުމައެކެވެ. ޝައްކެއްނެތެވެ. ކަތްދާމަނިކެ ދައިތައަކީ ތަޢުރީފު ޙައްޤު ބޭކަނބަލެކެވެ.
